Czym jest muda w procesie zarządzania?

Muda to japońskie określenie na coś, co jest bezużyteczne lub zbędne. Przyjęło się tłumaczyć je jako marnotrawstwo lub stratę. Muda jest jednym z trzech podstawowych zwrotów, które służą do wyznaczania nieefektywnych działań zgodnie z zarządzaniem typu lean management oraz Systemem Produkcyjnym Toyoty.

Czym jest muda w koncepcji Lean Management?

Muda oznacza każdą akcję, która zużywa zasoby, lecz nie generuje wartości dla klienta. Eliminacja marnotrawstwa w firmie ma polepszyć jej wyniki poprzez obniżenie kosztów i zwiększenie efektywności pracy. Dzięki temu organizacja staje się bardziej konkurencyjna.

Pierwszy i drugi typ w podziale mudy

Muda pierwszego stopnia to wszystkie czynności, które nie podnoszą wartości produktu lub usługi w sposób widoczny, ale są niezbędne do wykonania. Przykładem są chociażby kontrole jakości, których przeprowadzenia klient nie zawsze jest świadomy. Mimo wszystko produkt musi spełniać pewne normy. Z kolei muda drugiego stopnia to działania bezużyteczne i niepotrzebne, przyczyniające się do powstawania zbędnych kosztów. Przedsiębiorstwo powinno dążyć do maksymalnego ograniczenia, a wreszcie wyeliminowania mudy drugiego typu.

Muda – osiem form marnotrawstwa

Taiichi Ohno, twórca Systemu Produkcyjnego Toyoty, wyróżnił poszczególne rodzaje mudy. Najpierw odnosiły się one tylko do produkcji, potem zaś zaczęły być stosowane również w sektorze usług. Pierwszym z nich jest nadprodukcja – najpoważniejszy rodzaj mudy, którego firmy powinny się wystrzegać w szczególności. Jeśli produkcja przebiega niezgodnie z popytem, dochodzi do drugiego rodzaju mudy, czyli tworzenia się nadmiernej ilości zapasów. Konsekwencją jest zamrożenie środków, jakie mogły być wykorzystane w innym celu. Do tego istnieje ryzyko, że zapasy zostaną uszkodzone lub zniszczone, a ich magazynowanie w końcu generuje koszty. Kolejny typ marnotrawstwa to błędy i wady jakościowe, które wymagają dodatkowej kontroli, uzupełnienia lub wytworzenia danego produktu od nowa. Z tym rodzajem mudy wiążą się reklamacje klientów. Za stratę uznaje się również czekanie oraz nadmierne przetwarzanie, czyli tracenie czasu, pracy lub pieniędzy na wszystko, co jest zbędne w osiągnięciu danego celu. Efektywna działalność nie jest możliwa przy zbędnym transporcie, czyli każdym niepotrzebnym przemieszczaniu produktów lub przy zbędnym ruchu, gdy pracownicy wykonują mało efektywne czynności, co najczęściej wynika z błędnego zaprojektowania stanowiska pracy. Ostatni rodzaj mudy to niewykorzystany potencjał pracowników – gdy pomysły zatrudnianych osób nie są brane pod uwagę, a zlecane im zadania są poniżej ich kompetencji.