Zrównoważony Rozwój i ESG

Zainteresowanie kwestiami zrównoważonego rozwoju rośnie z roku na rok. Działania organów regulacyjnych oraz rosnący nacisk ze strony interesariuszy na temat raportowania niefinansowego powodują, że coraz więcej przedsiębiorstw opracowuje raporty zrównoważonego rozwoju. Realizacja inicjatyw ESG (Environmental Social Governance) wspiera organizacje w budowaniu zaufania publicznego, pozwala spełnić oczekiwania inwestorów, kredytodawców, klientów czy pracowników. Strategia ESG prowadzi do podjęcia działań na rzecz ochrony środowiska, społecznej odpowiedzialności oraz ładu korporacyjnego. Ostatecznym efektem działań jest stworzenie wielopoziomowej strategii przekładającej się na realne zyski oraz przewagę konkurencyjną firmy.

Przedsiębiorstwa znalazły się więc w nowej rzeczywistości, w której muszą odpowiednio dostosować i zmienić swoje modele biznesowe przy jednoczesnym działaniu na rzecz zrównoważonego rozwoju.

ESG - na czym polega?

Raportowanie ESG jest wyrazem transparentności firmy, dając możliwość weryfikacji wpływu organizacji na szeroko rozumiane otoczenie. Zgodnie z Sustainability Accounting Standards Board (SASB) strategia ESG obejmuje trzy obszary:

E – Environmental

Czynniki środowiskowe odnoszą się to tego, w jaki sposób firma oddziałuje na środowisko oraz jakie posiada możliwości minimalizowania ryzyk wywołanych swoim wpływem. Swoim zakresem obejmują kwestie:

• Zmian klimatycznych,
• Zanieczyszczeń,
• Zużycia wody i zasobów morskich,
• Oddziaływania na bioróżnorodność i ekosystemy,
• Gospodarki o obiegu zamkniętym.

S – Social

Czynniki społeczne pozwalają ocenić, jak firma i jej działalność biznesowa wpływają na interesariuszy – pracowników spółki, pracowników łańcucha dostaw oraz społeczność lokalną. Wskazują one stosunek organizacji do równości, różnorodności i praw człowieka. W obszarze społecznym uwzględnia się kwestie:

• Warunków pracy i wynagrodzenia,
• Bezpieczeństwa i higieny pracy,
• Równego traktowania,
• Poszanowania praw pracowniczych i człowieka,
• Pracowników w łańcuchu dostaw,
• Dialogu społecznego.

G – Governance

Ład korporacyjny to system wspierania stabilności modelu biznesowego organizacji, prowadzący do sprawnego zarządzania. Wprowadzenie zasad ładu korporacyjnego usprawnia i porządkuje proces podejmowania decyzji wobec ryzyk i ustalania celów strategicznych organizacji. Prowadzenie działalności gospodarczej obejmuje takie zagadnienia jak:

• Kultura korporacyjna,
• Korupcja i przekupstwo,
• Ochrona sygnalistów,
• Wpływ polityczny i działalność lobbingowa,
• Relacje z dostawcami, w tym praktyki płatnicze.

Raportowanie

Dyrektywa o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (tzw. CSRD - ang. Corporate Sustainability Reporting Directive) to akt prawny, którego celem jest dalsze doprecyzowanie i zapewnienie przejrzystości wymogów w zakresie raportowania zrównoważonego rozwoju. Dyrektywa CSRD rozszerza katalog podmiotów objętych obowiązkiem publikowania informacji niefinansowych. Wymogi dotyczące raportowania będą stopniowo wprowadzane w różnych typach przedsiębiorstw:

• Podmioty podlegające obowiązujące dyrektywnie NFRD czyli tzw. jednostki zainteresowania publicznego będą musiały zastosować standardy w roku obrotowym 2024, dla raportów publikowanych w 2025 r.,
• Duże jednostki, zarówno przedsiębiorcy notowani, jak i nienotowani, spełniający 2 z 3 kryteriów: zatrudnienie powyżej 250 pracowników, 25 ml euro suma aktywów, 50 mln euro przychodów netto,
• Ostatni zakres obejmie małe i średnie przedsiębiorstwa notowane na giełdzie raportujące za rok 2026.

Państwa członkowskie UE zostały zobowiązane do transpozycji dyrektywy do prawa krajowego do 6 lipca 2024 r. W Polsce podmiotem odpowiedzialnym w tym obszarze jest Ministerstwo Finansów.

ESRS - ujednolicenie

Celem ujednolicenia międzynarodowych standardów raportowania oraz poprawy rzetelności ujawnianych informacji w zakresie raportowania zrównoważonego rozwoju, z końcem grudnia 2023 r. zostały przedłożone unijne standardy ESRS (European Sustainability Reporting Standards). Obejmują one kwestie środowiskowe, społeczne i dotyczące ładu korporacyjnego. Standardy te zostały przygotowane na podstawie istniejących inicjatyw raportowych podmiotów międzynarodowych m.in.:  w zaleceniach Grupy Zadaniowej ds. Ujawniania Informacji Finansowych Związanych z Klimatem (TCFD), Standardzie Raportowania Niefinansowego SASB (Sustainability Accounting Standards Board), czy powszechnie stosowany standard raportowania GRI (Global Reporting Initiative).

Taksonomia UE

Jednym z kluczowych elementów raportowania zrównoważonego rozwoju jest Taksonomia UE, która ustanawia kryteria służące wskazaniu, czy dana działalność gospodarcza kwalifikuje się jako „zrównoważona środowiskowo”.

Głównym celem Taksonomii UE jest stworzenie przejrzystego i jednolitego podziału działalności gospodarczych, które można uznać za „zrównoważone środowiskowo”. Aby dana działalność została zakwalifikowana jako zrównoważona, musi spełniać określone w Taksonomii Techniczne Kryteria Kwalifikacji. Kryteria te są szczegółowo opisane w aktach delegowanych i koncentrują się na sześciu kluczowych celach środowiskowych:

• Łagodzenie zmian klimatu,
• Adaptacja do zmian klimatu,
• Zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych i morskich,
• Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym,
• Zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola,
• Ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów.

Każda działalność gospodarcza uznana za zrównoważoną środowiskowo musi wnosić istotny wkład w realizację co najmniej jednego z wymienionych celów, jednocześnie nie wyrządzając poważnych szkód pozostałym. Dzięki temu Taksonomia UE wspiera kompleksowe podejście do ochrony środowiska i zapewnia, że działalności określone jako zrównoważone spełniają wysokie standardy w różnych obszarach. Jednak oprócz kryteriów środowiskowych, Taksonomia UE wprowadza także pojęcie minimalnych gwarancji, które odnoszą się do kwestii społecznych, takich jak przestrzeganie praw człowieka. Oznacza to, że działalność gospodarcza, aby mogła być uznana za zrównoważoną, musi spełniać nie tylko wymogi środowiskowe, ale także normy związane z odpowiedzialnością społeczną. Dzięki temu unika się sytuacji, w której działalność środowiskowo zrównoważona miałaby negatywny wpływ na kwestie społeczne.

Raportowanie zgodnie z Taksonomią UE

Jednym z najważniejszych obowiązków, które wynikają z Taksonomii UE i muszą być uwzględnione w raportowaniu niefinansowym, są tzw. ujawnienia. Firmy zobowiązane są do raportowania procentowego udziału swoich nakładów inwestycyjnych, kosztów operacyjnych oraz obrotu, które są przypisane do działalności zrównoważonych środowiskowo. Wymóg ten ma na celu zwiększenie przejrzystości w zakresie finansowego wsparcia działań proekologicznych oraz ich znaczenia w działalności gospodarczej przedsiębiorstw.

CSDDD

Dyrektywa w sprawie należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw (dyrektywa CSDDD, ang. Corporate Sustainability Due Diligence Directive) zakłada wprowadzenie obowiązku należytej staranności dla określonych grup przedsiębiorstw, w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom ich działalności w zakresie praw człowieka i środowiska.

Dyrektywa ta będzie miała szeroki wpływ na działalność zobowiązanych podmiotów, wymuszając na nich weryfikację zarówno swojej działalności, jak i podejścia stosowanego przez partnerów biznesowych. Państwa członkowskie mają czas do 26 lipca 2026 r. na przyjęcie i opublikowanie przepisów niezbędnych do wdrożenia tej dyrektywy. Jej stosowanie będzie zależało od wielkości i przychodów przedsiębiorstw.

Przygotowanie do raportowania ESG

Przygotowanie sprawozdań może być trudnym zadaniem, zwłaszcza dla firm, które wcześniej nie raportowały kwestii zrównoważonego rozwoju. Nie wszystkie kwestie ESG są jednakowo istotne dla wszystkich organizacji. Wyzwaniem może okazać się określenie, które informacje powinny znaleźć się w raporcie, problem może stanowić odpowiedni dobór wskaźników czy współpraca z wewnętrznymi i zewnętrznymi interesariuszami.

Osoby odpowiedzialne za przygotowanie danych do sprawozdań niefinansowych powinny pozyskać niezbędną wiedzę i kompetencje dotyczącą podstawowych zagadnień ESG, obowiązujących regulacji czy standardów w tym zakresie.

Zaangażowanie najwyższego kierownictwa w kwestie zrównoważonego rozwoju jest kluczowe dla sukcesu strategii firmy.

Uzyskaj wsparcie w zakresie raportowania nt. zrównoważonego rozwoju.

Jak przedstawić ślad węglowy w raporcie ESG?

Stworzenie kompleksowej strategii zrównoważonego rozwoju wymaga konkretnych informacji na temat wpływu procesów i produktów firmy. Jednym z kluczowych czynników środowiskowych, ujawnianych w sprawozdawczości jest wpływ na zmiany klimatu spowodowane globalnym ociepleniem.

Ślad węglowy jest opisowym, szeroko stosowanym terminem określającym bilans emisji gazów cieplarnianych całej organizacji, lub alternatywnie, pojedynczego produktu lub usługi. Obejmuje on emisję dwutlenku węgla (CO2) i innych gazów cieplarnianych.

W przypadku organizacji takiej jak firma lub instytucja publiczna, ślad węglowy obejmuje wszystkie emisje, które są bezpośrednio lub pośrednio spowodowane przez działalność organizacji w określonym czasie, zazwyczaj w ciągu roku. Z kolei ślad węglowy produktu lub usługi obejmuje wszystkie emisje występujące w trakcie jego cyklu życia.

Uzyskaj doradztwo i wsparcie w zakresie obliczenia śladu węglowego.

Kiedy raport zrównoważonego rozwoju jest rzetelny?

Dyrektywa CSRD oraz standardy ESRS przewidują weryfikację przygotowywanych raportów zrównoważonego rozwoju przez biegłych rewidentów lub zewnętrznych audytorów m.in. pod kątem kompletności danych, przeprowadzonej oceny istotności, wskaźników oraz zgodności z wymogami standardów ESRS.

Raport zrównoważonego rozwoju spełni swoją rolę, jeżeli będzie sporządzony z należytą starannością. Przygotowywane raporty powinny dotrzymywać kilka kryteriów: istotności, uwzględnienie interesariuszy, kontekstu zrównoważonego rozwoju, dokładności, przystępności, równowagi, przejrzystości, porównywalności, rzetelności, aktualności. W celu weryfikacji spełnienia powyższych kryteriów możliwe jest przeprowadzenie audytu wewnętrznego.

Strategia ESG – na czym polega?

Zmiany klimatu znacząco wpływają na ryzyka i szanse dla organizacji, inwestorów, sektorów oraz społeczeństwa. Strategia Zrównoważonego Rozwoju opiera się na identyfikacji tych ryzyk i szans
w różnych perspektywach czasowych oraz ocenie ich wpływu na plany biznesowe. Strategia ESG ma za zadanie przedstawić najważniejsze cele firmy w kluczowych obszarach ESG oraz określony czasowo plan działania w celu ich realizacji.